Rewitalizowane kamienice adaptują do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Z miejskich podwórek tworzą enklawy zieleni i kino letnie. Aranżację wnętrz przygotowują z lokalnymi artystami, a w odnowionych zabytkach eksponują historię miasta i jego uczelni. Gdy ESG wyznacza kierunek działania, zielone, inkluzywne kamienice stają się faktem.
W toruńskiej kamienicy przy ul. Świętego Jakuba 13 dawniej mieściła się fabryka pierników. Beczki pełne słodkiego miodu, który jest obowiązkowym składnikiem piernikowego ciasta, na początku XX wieku wypełniały podwórze przedsiębiorstwa. Fabryka proponowała swoim klientom Paryski Brukowiec, Bazylejskie Bomby i Toruńskie Katarzynki – takie napisy zdobią dziś przestronny hol kamienicy. Tekst zamieszczony jest na tle zdjęć pracowników dawnej fabryki, co pozwala poczuć klimat dawnej piekarni Herrmanna Thomasa.
Zdjęcia, a także zabytkowe, drewniane elementy konstrukcyjne budynku i oryginalne belki stropowe obejrzą ci, którzy odwiedzą kamienicę i wejdą na jej piętro. Wejdą bądź wjadą windą schodową umożliwiającą dostęp na kondygnację osobom z ograniczoną sprawnością ruchową. Ta kamienica jest bowiem przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, które dzięki temu mogą wynająć w niej apartament, gdy przyjadą zwiedzać miasto.
ESG zapisane w strategii to za mało
Rewitalizację kamienicy i adaptację części jej wnętrz do potrzeb osób nie w pełni sprawnych przeprowadziła toruńska firma Inside Park. W tym celu zmieniono funkcję budynku na mieszkalną i dostosowano do potrzeb najbardziej wymagających inwestorów. Spółka działa na rynku nieruchomości od ponad 10 lat i specjalizuje się właśnie w remontach kamienic. Inside Park dokonała już restauracji ponad 50 budynków, w tym 20 znajdujących się w ścisłych centrach miast. Część lokali w odrestaurowanych kamienicach to dziś lokalne mieszkalne, a część to apartamenty na wynajem.
Od kilku lat Inside Park uczy się wdrażać i realizować działania ESG (ang. ang. Environmental, Social and Corporate Governance). Zrównoważony rozwój według założeń zarządu ma być bowiem w spółce kryterium celowości inwestycji, a nie tylko hasłem zapisanym w strategii. Inside Park wprowadza ESG na kilku poziomach: w kontekście ekologicznych rozwiązań technicznych i technologicznych, w kontekście tworzenia inkluzywnych przestrzeni miejskich oraz w kontekście transparentnej komunikacji z interesariuszami.
Renowacja kamienic jako modelowy przykład gospodarki o obiegu zamkniętym
Jak konkretnie wyglądają te działania na wymagającym rynku kamienic? Stosunkowo najprostsze jest wdrażanie ESG na poziomie rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych. Energooszczędne oświetlenie, czujniki ruchu wzbudzające światło czy wymiana przestarzałych pieców węglowych na ekologiczne źródła ciepła to dziś standardy. Tym, co jednak wyróżnia działalność firm dających nowe życie zabytkom jest fakt, że ich rewitalizacja modelowo wpisuje się w system gospodarki o obiegu zamkniętym. Odnowa budynków pozwala racjonalnie wykorzystywać zasoby naturalne oraz zmniejszać ilość odpadów.
Polski rynek budowlany dostarcza sporo przykładów na udane adaptacje obiektów zabytkowych do współczesnych potrzeb. Warszawskie inwestycje: przebudowa Fabryki Norblina czy Foksal 13/15 to jedne z najbardziej spektakularnych renowacji. Inside Park podąża tą ścieżką, ale cel definiuje inaczej. – Tworzymy przestrzenie inkluzywne. ESG w zarządzaniu kamienicami to według mnie tworzenie miejsc dostępnych dla ogółu – mówi Tomasz Laskowski, prezes Inside Parku i wymienia tematy, z jakimi zarządzana przez niego firma musi się zmierzyć, aby zapewnić przyjazną przestrzeń lokatorom odnowionych kamienic.
Kto powiedział, że będzie prosto
Przedmiotem zabiegów remontowych są przede wszystkim obiekty zabytkowe, objęte opieką konserwatora. Nie ma przy tym znaczenia, czy budynki wpisane są do wojewódzkich rejestrów zabytków, czy też do gminnych ewidencji. W obu przypadkach Inside Park SA musi prowadzić działania w ścisłej współpracy z konserwatorem. Wprowadzenie innowacyjnych, proekologicznych rozwiązań instalacyjnych, konstrukcyjnych i architektonicznych (pomijając już samą przebudowę) wymaga szeregu audytów, uzgodnień, decyzji. To spowalnia prace remontowo-budowlane. Tymczasem oczekiwania przyszłych najemców, kupców lokali oraz nowoczesnych, pluralistycznych społeczeństw są jasne: odrestaurowane kamienice mają nie tylko cieszyć oko elewacją i wnętrzem. One mają być obiektami przyjaznymi dla mieszkańców i zapewniać im odpowiednią jakość życia.
Zmienianie świata zacznij od siebie
Przygotowanie inkluzywnej przestrzeni w kamienicach utrudnia także ich lokalizacja w zabytkowych centrach miast. Zabudowa jest tutaj zwarta, podwórka między budynkami są małe, a deptaki bywają wybrukowane. To utrudnia poruszanie się po starówkach osobom z niepełnosprawnością ruchową, rodzicom z wózkami, osobom starszym. Co Inside Park proponuje w tej sprawie? – Wychodzimy z prostego założenia, że chcąc zmieniać świat warto zacząć od siebie, od małych kroków – mówi Tomasz Laskowski i wyjaśnia: – Tworzymy inkluzywne miejsca tam, gdzie możemy.
Prezes wymienia przykłady takich działań. Na Bydgoskim Przedmieściu firma adaptuje teraz czteropiętrową kamienicę na izbę studencką. Oficyna budynku będzie przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Znajdą się tam dwa apartamenty dla studentów z ograniczeniami ruchowymi. Zachowana została zieleń porastająca podwórze, a spółka przygotowała projekt jej aranżacji. Po zakończeniu remontu obecne krzewy i bluszcz będą nadal porastać patio. Dzięki temu studenci zyskają zieloną, cichą enklawę w samym środku ceglanych murów. Będą mogli spędzić czas na leżakach, zorganizować grilla, czy wspólnie z innymi lokatorami wystawić projektor i przygotować domowe letnie kino. Projektor odbiorą w paczkomacie, który stanie obok izby. Inside Park kończy rozmowy z operatorem w tej sprawie.
Inwestowanie w grodzie Kopernika zobowiązuje
Przy rewitalizacji tej kamienicy Inside Park współpracuje z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wykładowcy Katedry Rysunku Wydziału Sztuk Pięknych i ich studenci ozdobią korytarz wiodący do oficyny i patio muralem nawiązującym do odkryć Mikołaja Kopernika. Rok 2023 to bowiem w Toruniu rok poświęcony genialnemu astronomowi: 19 lutego br. minęła 550 rocznica jego urodzin. Miasto i uniwersytet przygotowały z tej okazji szereg wydarzeń kulturalno-naukowych. Inside Park włącza się w te działania. – Spółka jest firmą na wskroś miejską i związaną z Toruniem. To zobowiązuje – podkreśla T. Laskowski. – Zależy nam na współpracy z władzami gmin i uczelni wyższych. Chcemy czerpać z wiedzy, umiejętności i doświadczeń tych partnerów. Na tle historii uniwersytetu i tysiącletniego miasta jesteśmy przecież firmą bardzo młodą. Odpowiedzialność społeczna wymaga, by kultywować i twórczo wykorzystywać tradycje.
Przykładem dobrych praktyk w tym zakresie jest także pieczołowita ochrona ozdobnych detali i pamiątek znalezionych w remontowanych wnętrzach. Mowa tu na przykład o sztukaterii, stolarce drzwiowej i okiennej, o okuciach, klamkach, fragmentach balustrad, piecach kaflowych czy witrażach. Elementy te nie bywają zabytkowe, ich renowacja jest kosztowna i czasochłonna, a mimo to Inside Park dba o ich zachowanie. W nich też przechowywana jest historia. Nowocześni, świadomi najemcy doskonale to rozumieją.
Z tego powodu we wspomnianej kamienicy przy ul. Świętego Jakuba zachowany został ozdobny napis upamiętniający XIX-wiecznych budowlańców. Spółka zadbała o jego odpowiednią ochronę (napis poddano konserwacji i oszklono) i ekspozycję. Postępowanie to jest zgodne standardami Biura Toruńskiego Centrum Miasta i uniwersyteckich konserwatorów dzieł sztuki, którzy wspólnie z lokalnymi dziennikarzami nawołują do zachowywania śladów dawnych przedsiębiorców starówki.
Zielone kamienice są faktem
Otwartość na media to z kolei element transparentnej komunikacji firmy z interesariuszami. Spółka ceni zainteresowanie mediów nie tylko ze względów promocyjnych. – Każdy artykuł czy wywiad to okazja do edukowania i opowieści o zielonym Toruniu, który współtworzymy. Ludzie chcą mieszkać w zielonych miastach. My odpowiadamy na te marzenia – zauważa prezes.
Dokonując rewitalizacji Inside Park pokazuje, że idea zielonych kamienic i zielonych miast jest realna. Wspomniana adaptacja patio na ogródek społeczny i dbałość o roślinność istniejącą już na podwórkach to tylko wybrane przykłady „zielonych działań” firmy. Spółka jednak wszędzie, gdzie to możliwe, tworzy zielone strefy, a celem architektów i projektantów wnętrz pracujących w Inside Parku jest taka aranżacja przestrzeni, aby nasycenie roślinnością było maksymalne. Powstają zielone balkony, ściany wyklejane są mchem chrobotkiem, a na chodnikach i miejscach parkingowych stosowana jest geokrata. Pozwala to na zachowanie bądź wykonanie namiastki trawiastej nawierzchni w ciasnej przestrzeni miejskiej. Tworzenie zielonych dachów w tym kontekście to tylko kwestia czasu.
Kamienica inkluzywna czyli jaka?
Aby innowacyjne, proekologiczne rozwiązania stały się powszechne, potrzebna jest zmiana podejścia przedsiębiorców do ESG. Gdy firmy zauważą, że ich klienci oczekują biznesu odpowiedzialnego, zaczną dbać o zrównoważony rozwój. – O ile biznes rozumie już wagę CSR, a także konieczność przejrzystych relacji z akcjonariatem i interesariuszami, o tyle w kwestii tworzenia przyjaznych miejskich jest jeszcze sporo do zrobienia – ocenia prezes Inside Parku. – Działalność zgodna z ESG wymaga jednak tworzenia przestrzeni inkluzywnych, czyli takich, które integrują, są oazą odpoczynku i tolerancji. Tego oczekują świadome, nowoczesne społeczeństwa i taki powinien być kierunek działania współczesnego biznesu.
